Rocznica odejścia Tomasza
«2000-12-23
Noc Muzycznych Pejzaży

Komentarz

Rocznica odejścia Tomasza. Chyba najbardziej Tomaszowa audycja Piotra Kosińskiego.

Audycja dzięki

Opis

Zegar odmierzył już dwanaście minut nowego dnia, dnia szczególnego, bo dwudziestego czwartego dnia grudnia, dnia pięknego, a może nawet najpiękniejszego z pięknych dni roku. W Wigilię Bożego Narodzenia roku dwutysięcznego jako pierwsi mają zaszczyt spotkać się z Wami: Grażyna Oczkowska, Ela Różycka i Piotr Kosiński, będziemy do czwartej nad ranem podczas tego specjalnego wydania "Nocy Muzycznych Pejzaży". Kiedy myślimy Wigilia, kiedy mówimy Wigilia, zwykle na naszych twarzach mimo woli pojawia się uśmiech. Ja mogę sobie tylko wyobrazić, że uśmiech pojawił się na twarzach moich rodziców, kiedy - no już trochę lat temu - otrzymali mnie pod choinkę, kiedy zamiast karpia na wigilijnym stole w domu, pojawił się mały facet w szpitalu. Ale od roku coś się zmieniło, zmieniło się także w naszej Trójkowej rodzinie. Słowo Wigilia oznacza już nie tylko radość i nie tylko uśmiech, miesza się ze smutkiem, z zadumą, miesza się z całą mnogością pytań, na które już nigdy nie otrzymamy odpowiedzi. Tak jest zawsze, gdy na całą wieczność żegna się z nami Przyjaciel i gdy żegna się dużo za wcześnie...

Przyznam szczerze, że bardzo długo się wahałem i bardzo długo zastanawiałem nad podjęciem takiej, a nie innej decyzji, ale, ale w końcu uległem. Nieskończona ilość listów, maili, telefonów wciągu tych minionych dwunastu miesięcy spowodowała, że dziś tak samo jak dwa lata temu, ale tym razem już po raz ostatni, "Noc Muzycznych Pejzaży" poprowadzą dwie osoby. Przez pierwsze dwie godziny będę do Was mówił i grał ja, później już do samej czwartej nad ranem Tomek.

Księgi szepczą prawdomówność do uszu bogatych
Przekonani ich wewnętrzną siłą, biegną
Biegną w dół ku nowemu światu
Świece palą się w portretach ciemnych grobów
Niewyczerpane własną siłą blasku płoną
Płoną oświetlając drogę ku nowemu światu
Płacz określa łzy, które spadną roztapiając filiżanki wspomnień
Wyniesione z życia, z wiary w przysłonięte słońce
Wszyscy dążymy do wspólnego nieba nicości
Otwórz siebie na nowy horyzont
W dłoń ukryj bezkres nieba, pozbawionego gwiazd

Zapach fiołków wskazał ci ten gest...
Ręką muzykę wznosisz, jakbyś znała miejsce jej końca.
Lecz muzyka umiera, zanim ją pomyślisz.
A gdy przebiegasz - palce twojej stopy
lekkość dotyku, że cofa się rzecz.
Muzyka milknie, a ty wtedy tańczysz
zamknięta w ciszy tylko własne ciało.
Korzystaj z ciała w granicach muzyki,
bo ziemia woń ma tylko przy ziemi.
Nie ma słodyczy w korzonkach bzu

Pierwszy śnieg
Odcisk palca na szybie
Martwy owad
I tysiące nigdy nie gasnących nut
Kobiety i dzieci depczą trakty w szarzyźnie przestrzeni
Ułożone między syntezą tego co więcej
I tego co mniej
Ręka głupca pociąga za stalowe sznury
Gdzieś we wnętrzu człowieka
Budzi się człowiek

Cały czas do czwartej nad ranem czynny jest nasz telefon 0 22 645 22 33. Czynna jest skrzynka mailowa - nmp@proonet.pl i czynna jest kawiarenka internetowa, dzisiaj niestety pod innym, ale zupełnie wyjątkowo, tylko dziś, pod innym adresem, bo nastąpiła jakaś awaria w miejscu dotychczas dostępnym. I ten nowy adres to: http://cafe pisane przez c.wp.pl i później trzeba wybrać Trójmiasto. Powtórzę jeszcze raz: http://cafe.wp.pl i wybrać Trójmiasto. Przypominam też o naszej zabawie w wybór ulubionej płyty roku dwutysięcznego, bowiem zostało już bardzo niewiele czasu, aby przesłać swoje typy. A te typy, to przypomnę maksymalnie dziesięć, tytułów płyt wydanych w dwutysięcznym roku. Najchętniej uszeregowanych według ważności, czyli według miejsc. Ja to wszystko podliczę i wyniki przedstawię podczas naszego pierwszego w dwudziestym pierwszym wieku spotkania, a to będzie bodajże w nocy z szóstego na siódmy stycznia. A tradycyjnie autorzy najciekawszych listów, recenzji, komentarzy zostaną obdarowani upominkami. A i jednocześnie bardzo gorąco dziękuję za wszystkie bardzo liczne listy i maile, które dotarły do tej pory. A adresy są następujące, jeżeli chodzi o wybór płyty roku. Adres analogowy to - Piotr Kosiński, Redakcja Muzyczna Programu Trzeciego, ulica Myśliwiecka 3/5/7, 00-977 Warszawa, a elektroniczny, no to taki jak do programu, czyli nmp@proonet.pl i bardzo proszę o dalsze listy.

I tak minęła pierwsza godzina naszego dzisiejszego spotkania.

Dziękuję bardzo, następny serwis o godzinie drugiej.

Tak wsłuchać się w ziemię
By każde uderzenie serca było znakiem
To jest jej obecność
Tak wsłuchać się w niebo
By myśli w Twoim umyśle
Były szerokie jak tory gwiazd
Tak wsłuchać się w człowieka
By kroki Twoje do Niego
Były cichsze niż Twój głos
Tak wsłuchać się w ciszę
By uwierzyć, że się uniesie
Ta ogromna gałąź z nad umarłych.

Ogień
Jest tajemnicą dobra Prometeusza
Przyciąga każdy wzrok
Jego języki dają radość i ból
Płonący krzak Mojżesza stał się znakiem dla pokoleń
Więc jest bezimienny

Ziemia
Cierpliwie znosi zabijanie
Tych, którym jest matką
Sama w błaganiu prosi o słońce
Klęczy w pokorze przed niebem
I spokojnie czeka na nasze kości

Woda
Weszła prawie w każdy kawałek ziemi
Nie milknie przed wiatrem
Jej kropa wciągnięta na różaniec modlitwy
Daje życie

A wiatr
Klęka przed uświęconym miejscem
Dotyka drzew
I niesie wieści z przestrzeni
Kłania się chmurą
Nie odpowiada dlaczego
Tańczy z ogniem i niańczy wodę
Dotyka dłońmi twarzy
I jest łzą w Twoich oczach

Bo my jak gwiazdy zapatrzeni w znaki.
Niebo pochłania nasze śpieszne kroki.
A ziemia karmi nas z dnia na dzień - brakiem.
Przez sen nasz biegną zwierzęta - obłoki.
Bo my kamienie przetaczamy z siłą.
Bo my zwalamy krzyż w poprzek strumienia.
Bo każde nasze nowe - dla nas - złotą żyłą.
Los zaklinamy - w przypadek nasienia.
Jakże są kruche nadzieje i lęki,
W tym morzu klęski, przy rosnącej fali.
Spójrz na te groby - tu kobiety leżą.
W nich się ostatnia po nas gwiazda pali.

Miłość rozświetla wszystkie wokół rzeczy
I u wejścia jaskini: porośniętej pleśnią
słońce przepuszcza swój powolny promień.
Miłość jest morzem wciąż nie nasyconym;
jej zaklęcie się miota od lądu do lądu.

Miłość - to ona niesie świeże wiatru tchnienie
w ciemność twarzy - odsłania tak ogromny widok,
że gdzie oczy odwrócisz - to przerasta ziemię.

Miłość - kochana - światło jej się rodzi;
promień uparty, co walczy z popiołem,
jak w wielkim deszczu zaplecione dłonie;
wzrok wbity w niebo - aż się rozpogodzi!

Śniłem, że mnie już własny wzrok przeszywa
Że wpatruje się we mnie
I nie było miejsca by ukryć się przed nim
Więc biegłem na oślep przez łąkę
I po twarzy biły mnie motyle
Przez las, gdzie pośród drzew
Się kołysało słońce
Na równinie wybiegłem
Nagle stanąłem w burzy
Rozchylonej bramie
Grom się toczył jakby spod nóg się zsuwały kamienie
Biegłem za echem gromu
Wtedy błyskawica spojrzała na mnie

Śniłem, że mnie już własny wzrok przeszywa
Że wpatruje się we mnie
I poczułem nagle, że odchodzi ode mnie dziecko
Potem chłopiec
Byłem sam
Lecz wyraźnie oni odchodzili
Jeszcze ręką uniosłem martwą w pożegnaniu
Widziałem małe punkty na tle horyzontu
Na raz horyzont począł przybliżać się do mnie
I zrozumiałem
To są moje usta
Wydłużone, ściśnięte, niezdolne do krzyku
I potem Ona przyszła
Lecz nie mogła przerwać tego wzroku
Co bacznie we mnie się wpatrywał
Pochylona nade mną
Objęła me ciało
Ja jej ciało oplotłem szczelnie ramionami
I nawet deszcz rozkoszy, który nas poraził
Nie mógł zamącić tego zimnego spojrzenia

Obudzony nalałem do szklanki herbaty
I lustro odwróciłem drewnem w stronę twarzy

Kończy się druga godzina naszego, dzisiejszego, specjalnego, wigilijnego spotkania, specjalnego wydania "Nocy Muzycznych Pejzaży", ostatniej "Nocy Muzycznych Pejzaży" w tym roku i w tym stuleciu, w tym tysiącleciu, spotkania, w którym muzyce towarzyszyły przemyślenia, wiersze Agnieszki Wiśniewskiej, Stasia Morawskiego i Zbigniewa Jerzyny. Ja pozostanę jeszcze przy telefonach, przy skrzynce mailowej do czwartej nad ranem, ale następne dwie godziny będą należeć, tak jak wcześniej wspomniałem, do Tomka. Tak więc już teraz życzę Wam wszystkim spokojnych, pełnych radości i ciepła rodzinnego świąt, życzę też spełnienia tych najbardziej skrytych pragnień i marzeń w pierwszym roku nowego tysiąclecia i życzę by słowo "Wigilia" już nigdy nie przywodziło na myśl smutku i by ten dodatkowy talerz, który dziś wieczorem przygotujemy dla Niego, rodził myśl, że, że tam jest mu lepiej. Dobranoc.

Roger Waters na zakończenie drugiej godziny naszego spotkania.

Dziękuję bardzo. Serwisy przygotowywał i prowadził Jerzy Bokłażec, a następny serwis o szóstej nad ranem.

Wskazówki nieubłaganie odmierzają czas. Do umownego końca stulecia i tysiąclecia pozostały niespełna trzy tygodnie. Czy zdają sobie Państwo sprawę z tego, że dziś spotykamy się po raz ostatni w latach dziewięćdziesiątych XX stulecia? I w ogóle może to być nasze ostatnie spotkanie. Nie wiadomo co się wydarzy. Wprawdzie Schwarzenegger ofiarnie uratował świat przed zakusami szatana, ale przed nami na przykład ogólny krach komputerowy, na który szczerze mówiąc, czekam z utęsknieniem w nadziei, że szlag trafi te parszywe urządzenia raz na zawsze. Ale co za tym idzie, dziś może być noc nasza ostatnia. Pamiętają Państwo scenę z Casablanki? Kiedy w Paryżu Ingrid Bergman mówi do Bogarta: "Pocałuj mnie Rick, pocałuj tak - jakby to był ostatni raz". Ręka potrąca kieliszek, wino rozlewa się po stole.

Dobry wieczór.

Wita Państwa Tomasz Beksiński.

Peter Hammill taki jakiego najbardziej lubię, refleksyjny, romantyczny, smutny, z lekka fatalistyczny - "Time To Burn".

To był łącznik z przeszłością - Rory Gallagher i "For The Last Time" - pamiętam, usłyszałem ten utwór po raz pierwszy w 1972 roku, oczywiście w Trójce.

Pamiętasz mnie, pamiętasz cokolwiek?
Nie udawaj, że nie było wesoło
Zakataloguj to pod hasłem rozrywki przeszłości
Rozglądam się po pokoju
Wspominam bliskich memu sercu
I chyba pamiętam wszystko
Lecz przede wszystkim Ciebie
Bo zawsze chodziło tylko o Ciebie
Nigdy nie interesowali mnie inni
Ani to co myślą
To mnie mogła przypaść Twoja miłość
A Tobie cały świat.
Gdybyśmy tylko potrafili to sobie dać

Marianne Faithfull, płyta "Vagabond Ways", utwór "File It Under Fun From The Past". Po głębokim namyśle stwierdziłem, że ten właśnie utwór jest mi absolutnie najbliższy ze wszystkich, jakie w tym roku usłyszałem. Po prostu jest to kwintesencja wszystkiego. Ten utwór wszystko sumuje i w paru słowach wszystko ujmuje. Wiem, że na pewno będzie ostatnim, jakiego w tym roku posłucham. A reszta będzie milczeniem, jak powiedział kiedyś Duński Królewicz.

Grupa Abraxas - "Pokuszenie" z płyty "Centurie" i finał ostatniego albumu, wydanego właśnie w kończącym się 1999 roku, zatytułowanego "99" po prostu.

"Way Out" - utwór, który opowiada o tym, jak człowiek czuje się całkiem wytrącony, całkiem out, spada bez spadochronu i żałuje tylko, że nie wyrzekł sakramentalnych słów - I love You - wtedy, gdy jeszcze mógł. Peter Hammill przy fortepianie i teraz Peter Hammill z gitarą w ręku - "The Comet, The Course, The Tail" oraz "I Will Find You".

Peter Hammill na żywo, "The Comet, The Course, The Tail" i przed chwilą "I Will Find You". Proszę Państwa, teraz będzie coś bardzo wzniosłego, coś na co ja już czekam od ponad trzech godzin, bo strasznie kocham ten utwór - "Halt Mich, mein Lieben".

Lacrimosa z albumu "Elodia" i to był taki bardzo porywający fragment "Halt Mich, mein Lieben". Proszę Państwa, skoro ta muzyka dodała mi odwagi, to coś teraz Państwu wyznam. W 1974 roku, usłyszałem utwór Robina Trowera "Bridge Of Sighs", czyli "Most Westchnień" i wtedy też Bryan Ferry na płycie "Stranded" grupy Roxy Music śpiewał "Song for Europe", czyli "Pieśń dla Europy" i tam też było coś "Moście Westchnień". I od tych 25 lat, marzę o jednym... Może to będzie teraz moment na wyrażenie ostatniego życzenia?" Hmm. Marzę o jednym, żeby znaleźć się kiedyś w Wenecji i wziąć ślub pod "Mostem Westchnień". W tym stuleciu mi się to nie udało. Może w następnym? Robin Trower - "Bridge Of Sighs".

Robin Trower i to był utwór "Bridge Of Sighs" oraz "In This Place". "In This Place" jak gdyby dalszy ciąg tamtej kompozycji, taki bardzo piękny utwór. Trochę mi się wtedy, przed laty kojarzył, z niektórymi balladami grupy Free. I utwór ten przygotował grunt pod następną kompozycję, która towarzyszy nam od września - Deine Lakaien i ta nieszczęsna "Gra", nad którą nikt z nas nie potrafi zapanować.

Są czasami utwory, w których uchwycone są pewne uczucia, których nie można absolutnie wyrazić słowami, choćby się mówiło, mówiło, czy nawet próbowało pisać. Natomiast w tej muzyce jest absolutnie wszystko - Deine Lakaien, "The Game" - jeden z najsmutniejszych głosów muzyki, jak ktoś ostatnio powiedział.
I teraz utwór, który wydaje mi się, utwór ten sumuje kończące stulecie i kończy się słowami:

Wiatr bez końca wieje przez tę noc
I niesie kurz prosto w oczy i oślepia
A cisza mówi głośniej od słów,
O obietnicach złamanych

Pink Floyd - "Sorrow".

Pink Floyd i "Sorrow", ten utwór nawiedza mnie już od dwunastu lat, bo płyta "Momentary Lapse Of Reason" ukazała się w 1987 roku, to już 12 lat temu. Takie rzeczy po prostu tkwią gdzieś w sercu niczym cierń. I niestety, ale sprawdzają się zawsze. Proszę mi wybaczyć tę dekadencję, ale to chyba wszystko związane jest z końcem stulecia, poza tym to wszystko jest gdzieś w tej muzyce, a ta muzyka wybrała się do audycji dzisiejszej niejako sama. Ja po prostu z zamkniętymi wręcz oczami wyjmowałem płyty z półki i składałem je na taką dużą kupkę i większość z tych płyt trafiła później do torby i Państwo posłuchali fragmentów. Podobnie było z tym utworem, którym powinienem się właściwie pożegnać bo nazywa się "Kołysanka" - "Lullaby" i to będzie oczywiście New Model Army, ale po nim usłyszą Państwo jeszcze jeden utwór - jeszcze jeden utwór, który jest naprawdę bardzo, bardzo ważny, bo zawsze coś znaczył, zawsze coś tam zmieniał. Wiem, że los nie lubi, żeby go prowokować, albo żeby nim sterować, ale... Może tym razem? Dobranoc.

Utwory z audycji znajdziesz na płytach:

Abraxas - Centurie (1998)

Abraxas - 99 (1999)

Abraxas - Live in memoriam (2000)

Bryan Ferry - As Time Goes By (1999)

Camel - The Single Factor (1982)

Camel - Stationary Traveller (1984)

Closterkeller - Violet (1993)

Closterkeller - Graphite (1999)

Closterkeller - Pastel (2002)

Closterkeller - Graphite (wersja angielska) (2003)

Collage - Moonshine (1994)

Deine Lakaien - Kasmodiah (1999)

Julee Cruise - Floating into the Night (1989)

Lacrimosa - Elodia (1999)

Marianne Faithfull - Vagabond Ways (1999)

Marillion - Clutching At Straws (1987)

Morte Macabre - Symphonic Holocaust

New Model Army - Strange Brotherhood (1998)

Peter Hammill - In Camera (1974)

Peter Hammill - In A Foreign Town (1988)

Peter Hammill - Out Of Water (1990)

Peter Hammill - Room Temperature Live (1990)

Peter Hammill - Fireships (1992)

Peter Hammill - Typical (1999)

Pink Floyd - A Momentary Lapse Of Reason (1987)

Pink Floyd - Echoes - The Best Of? (2001)

Robin Trower - Bridge Of Sighs (1974)

Rory Gallagher - BBC Sessions (2)

The Doors - The Doors (1967)

The Moody Blues - Caught Live + 5 (1977)

The Rolling Stones - Out of our Heads (US) (1965)

The Rolling Stones - No Security (1998)

The Rolling Stones - Aftermath

Wishbone Ash - Pilgrimage (1971)