Casablanca (1942)
Gatunek
Melodramat
Reżyser
Michael Curtiz
Podstawowe informacje
scenariusz: Julius J. Epstein Philip G. Epstein Howard Koch Casey Robinson na podstawie sztuki "Everybody Goes to Rick's" autorstwa Murray Burnett Joan Alison zdjęcia: Arthur Edeson muzyka: Max Steiner (oryginalna) Jack Scholl (piosenki) M.K. Jerome (piosenki) Herman Hupfeld ("As time goes by") scenografia: George James Hopkins Gdy dwudziestowieczna Europa po raz drugi pogrąża się w piekle międzynarodowego konfliktu, wielu spośród jej mieszkańców, przerażonych wizją wojennego koszmaru, decyduje się uciec, zostawić brutalną rzeczywistość Starego Kontynentu i za oceanem zacząć życie od nowa. Bramą do świata wolności staje się Lizbona, jednak w okupowanej Europie nie każdy jest w stanie dotrzeć tam bez przeszkód. Na ściganych faszystowskim prześladowaniem uchodźców czeka trudna, wielodniowa droga okrężna - z Paryża pociągiem do Marsylii, z Marsylii przez Morze Śródziemne do Oranu, a stamtąd przez pustynie Afryki do Casablanki. Casablanca - miejsce w którym rozstrzygają się losy wygnańców. Ci, którym starczy szczęścia i politycznych koneksji, wyruszą stąd do Lizbony, by później odnaleźć upragniony spokój w Nowym Świecie. Pozostali zmuszeni są czekać w strachu i niepewności, zdani na łaskę skorumpowanych urzędników. Dla wielu z nich Casablanca to koniec drogi.
Obsada
Humphrey Bogart (Rick Blaine) Ingrid Bergman (Ilsa Lund Laszlo) Paul Henreid (Victor Laszlo) Claude Rains (Kapitan Louis Renault) Conrad Veidt (Major Heinrich Strasser) Sydney Greenstreet (Seńor Ferrari) Peter Lorre (Ugarte) Madeleine LeBeau (Yvonne) Dooley Wilson (Sam) Joy Page (Anina Brandel) John Qualen (Berger) S.Z. Sakall (Carl) Leonid Kinskey (Sascha) Curt Bois (kieszonkowiec)
Opis
W pociągu z Oranu do Casablanki zamordowani zostają dwaj kurierzy niemieccy, przewożący wizy tranzytowe, umożliwiające ich posiadaczowi opuszczenie pogrążonego w wojnie kontynentu. Zabójca zostaje wkrótce pojmany, jednak wcześniej drogocenne wizy trafiają do Amerykanina, Ricka Blaine'a, prowadzącego w Casablance lokal rozrywkowy. Niedługo potem w mieście zjawia się również para uchodźców - legendarny działacz europejskich ruchów oporu, Victor Laszlo, wraz z piękną żoną Ilsą. Los sprawia, że to Rick Blaine staje się jedyną osobą mogącą umożliwić tej dwójce ucieczkę do Stanów, jednak czy pozwolą mu na to wspomnienia Paryża z pierwszych miesięcy wojny, wspomnienia kobiety, którą kochał? "Pocałuj mnie. Pocałuj mnie tak, jakby to był ostatni raz". Te słowa zna każdy miłośnik kina. Stały się one wizytówką jednego z największych filmów w historii kinematografii, obrazu, który od przeszło sześćdziesięciu lat uznawany jest za klasykę melodramatu, nie tracąc wraz z upływem czasu nic ze swego pierwotnego uroku. Błyskotliwa gra pary głównych bohaterów, którzy stali się ucieleśnieniem miłości dramatycznej, naznaczonej piętnem tragicznych okoliczności, wciąż wzrusza kolejne pokolenia wrażliwych widzów, stając się dla kina tym, czym szekspirowscy kochankowie pozostają dla literatury. Nie przestaje urzekać magiczna atmosfera afrykańskiego miasta we francuskiej kolonii i lokalu Ricka, w którym uciekinierzy uprawiają hazard, by zdobyć pieniądze na wyjazd do Ameryki, a czarnoskóry Sam po latach powołuje do życia słowa zakazanej piosenki: "You must remember this A kiss is just a kiss, a sigh is just a sigh. The fundamental things apply As time goes by." I trudno dziwić się, że właśnie scenę z tego filmu, słynną scenę z pocałunkiem i przewróconym kieliszkiem wybrał Tomek jako swego rodzaju motyw przewodni swojej ostatniej audycji. "Pocałuj mnie. Pocałuje mnie tak, jakby to był ostatni raz".
Linki
Opracował
Łukasz B.
Audycje
1998-01-10 - Casablanca (TPK)
1999-04-10 - Księżyc nad Denpasar (TPK)
1999-12-11 - Ostatnia audycja Tomasza (TPK)
2000-12-23 - Rocznica odejścia Tomasza (Noc Muzycznych Pejzaży) (WSP)
Komentarze/recenzje
27 listopada 1942. Premiera legendarnego, klasycznego filmu "Casablanca" Michaela Curtiza była rozczarowująca. Po kilku tygodniach jednak wytwórni Warner Brothers wychodzi naprzeciw historii. Głowy państw koalicji antyhitlerowskiej zbierają się na konferencji w Casablance. Film staje się magnesem przyciągającym publiczność. W centrum akcji stoi nie zajmujący się polityką Amerykanin Rick (Humphrey Bogart), który w Casablance, należącej do Francji pod rządami Vichy, prowadzi bar "Rick's Café Americain". Jest on miejscem spotkań spekulantów, hazardzistów, miejscowych prominentów i uciekinierów, żyjących nadzieją na wizę do Ameryki. Rick nie uczestniczy w bieżących wydarzeniach dopóki nie pojawi się jego dawna ukochana Ilza (Ingrid Bergman) z mężem, którym jest Victor Laszlo (Paul Henreid), poszukiwany przez hitlerowców członek ruchu oporu, zbiegły z obozu koncentracyjnego. Ilza opuściła Ricka rok temu, by wesprzeć męża. Jej romans z cynicznym Rickiem ponownie ożywa i Ilza pragnie teraz ostatecznie z nim pozostać. Wydarzenia dramatycznie komplikują się, gdy naziści pragną przy pomocy francuskiego prefekta Renaulta (Claude Rains) za wszelką cenę przeszkodzić w wyjeździe Laszla do Ameryki. Rick przypadkowo staje się posiadaczem dwóch wiz. Udaje mu się dowieźć Ilzę i Laszla na lotnisko oraz umożliwić im ucieczkę. Tym razem Rick rezygnuje z Ilzy, gdyż widzi jej miejsce u boku imponującego Laszla. Pomimo to życie Ricka w ciągu kilku dni zmienia się zasadniczo. Cyniczny obserwator staje się zaangażowanym bojownikiem. Wielu krytyków uważa "Casablankę" za film wszechczasów. Główny wątek akcji to wzruszający romans pary głównych bohaterów. Ale film jest zarazem pełną napięcia historią sensacyjną. Wszystkie, nawet trzecioplanowe, role zostały doskonale obsadzone, a postaci świetnie zróżnicowane. Peter Lorre np. wyróżnia się jako tchórzliwy, umierający ze strachu łobuz, Conrad Veidt natomiast uosabia wszelkie negatywne cechy stereotypu "niemieckiego oficera". Film urzeka nadto wieloma oryginalnymi pomysłami. Do antologii kina weszła na zawsze scena, w której klienci baru Ricka zagłuszają "Marsylianką" niemieckich żołnierzy intonujących "Wacht am Rhein". Rola w "Casablance" sprawi, że wizerunek Humphreya Bogarta w trenczu i kapeluszu, z papierosem w ustach, zostanie na długo w pamięci widzów. Film wchodzi na ekrany w 1943. źródło: Kronika Filmu, Wydawnictwo KRONIKA, Warszawa 1995.
Autor: TK